Mediacja jest próbą porozumienia się stron będących w konflikcie przy wsparciu neutralnego i bezstronnego mediatora, która zmierza do satysfakcjonującego dla stron rozwiązania
W polskim systemie prawnym aktem prawnym definiującym mediację – jest dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej nr 2008/52/WE. W artykule 3 zdefiniowano mediację w następujący sposób: „Mediacja oznacza zorganizowane postępowanie o dobrowolnym charakterze, bez względu na jego nazwę lub określenie, w którym przynajmniej dwie strony sporu próbują same osiągnąć porozumienie w celu rozwiązania ich sporu,
korzystając z pomocy mediatora. Postępowanie takie może zostać zainicjowane przez strony albo może je zaproponować lub zarządzić sąd lub nakazać prawo państwa członkowskiego. [Mediacja] nie obejmuje [...] jednak prób podejmowanych przez sąd lub sędziego rozstrzygającego
spór w toku postępowania sądowego dotyczącego rzeczonego sporu.”
Mediacje (łac. mediatio od mediare 'być w środku, pośredniczyć' od medius 'środkowy; bezstronny') – metoda rozwiązywania sporów, w której osoba trzecia pomaga stronom we wzajemnej komunikacji, określeniu interesów i kwestii do dyskusji oraz dojściu do wspólnie akceptowalnego konsensu. Proces ten ma charakter dobrowolny, poufny i nieformalny.
Mediacje są dobrowolnym i poufnym procesem dochodzenia przez strony do rozwiązania sporu, prowadzonym w obecności osoby trzeciej cieszącej się ich zaufaniem – mediatora; mediatorem może być ktoś zupełnie stronom obcy, jak i osoba im bliska (np. brat, siostra, koleżanka).
Mediacja ma na celu stworzenie stronom warunków umożliwiających osiągnięcie dobrowolnego porozumienia, a nie narzucenie im jakiegoś autorytatywnego rozwiązania, co różni ją od innej alternatywnej metody rozstrzygania sporów, jaką jest arbitraż.
W przypadku sporu na tle prawnym celem mediacji jest jego zakończenie, zwłaszcza w postaci ugody zawartej przez strony w wyniku mediacji (ustalającej wysokość zadośćuczynienia, odszkodowania lub nakładającej na strony inne obowiązki i zobowiązania prawne).
Mediacje różnią się od rozstrzygnięć autorytatywnych (w tym sądowych) przede wszystkim tym, że ich celem nie jest ustalenie, kto ma rację, ale wypracowanie rozwiązania jakie zadowala obie strony sporu i na jakie w związku z tym mogą one przystać dobrowolnie.
Mediacja skupia się na poszukiwaniu rozwiązań, możliwych do zastosowania na przyszłość. Nie ma na celu dogłębnego analizowania przeszłości, przepracowywania emocji. Nie jest zatem formą terapii rodzinnej